Testy eksploracyjne dla każdego

Współczesne aplikacje charakteryzują się wysokim poziomem złożoności i często zmieniającymi się wymaganiami. W takim środowisku tradycyjne podejście do testowania może okazać się niewystarczające. Testy eksploracyjne umożliwiają wczesne wykrywanie defektów, które mogłyby zostać przeoczone w standardowych scenariuszach testowych, głębsze zrozumienie funkcjonalności aplikacji i kontekstu biznesowego, elastyczne dostosowanie strategii testowej w odpowiedzi na odkrywane informacje i efektywne wykorzystanie wiedzy i doświadczenia testera.

Ten krótki przewodnik przygotowaliśmy z myślą o:

• juniorach stawiających pierwsze kroki w testach
• doświadczonych testerach chcących usystematyzować swoją wiedzę o testach eksploracyjnych
• osobach przechodzących z testów skryptowych do bardziej elastycznego podejścia.

Pomocne wskazówki na start:

• ustaw timer na maksymalnie 2 godziny (uwierz nam, pomoże Ci to utrzymać koncentrację)
• przygotuj notatnik do robienia notatek 
• nie staraj się być perfekcjonistą - eksploracja polega na nauce.

Praktyka na przykładzie testowania strony logowania

Wybraliśmy stronę logowania jako przykład, ponieważ znaleźć ją można w prawie każdej aplikacji. Rozłóżmy to na czynniki pierwsze.

1. Podstawowe sprawdzenie (zacznij tutaj!)

Najpierw sprawdźmy oczywiste rzeczy:

• Czy widzisz pola login i hasło?
• Czy jest przycisk logowania?
• Czy możesz wpisywać tekst w obu polach?
• Czy nie ma literówek (szczególnie w komunikatach)?

2. Kreatywne podejście do wprowadzania danych

Teraz zaczyna się zabawa! Wypróbuj:

Pole login:

• wpisz bardzo długi login
• spróbuj użyć emoji 
• wprowadź same spacje
• zostaw pole puste
• skopiuj i wklej tekst ze znakami specjalnymi (np. ą, ę, ś, ć)

Pole hasło:

• wypróbuj bardzo krótkie hasło
• spróbuj bardzo długie hasło
• użyj spacji na początku lub końcu
• pomieszaj wielkie i małe litery
• użyj polskich znaków

Zapisuj wszystko, co testujesz i co się dzieje. Nawet doświadczeni testerzy robią notatki!

3. Praca z próbami logowania

Czas na przetestowanie różnych kombinacji.

1. Szczęśliwa ścieżka: 
   • użyj poprawnego loginu i hasła
   • wszystko powinno działać idealnie!
2. Podchwytliwe przypadki: 
   • złe hasło, dobry login
   • dobre hasło, zły login
   • wszystko niepoprawne
   • login WIELKIMI LITERAMI z poprawnym hasłem
   • login małymi literami z poprawnym hasłem

Każdy komunikat błędu powinien być pomocny i zrozumiały. Jeśli Ty nie rozumiesz komunikatu, użytkownicy też go nie zrozumieją.

4. Bezpieczeństwo

Nawet będąc juniorem możesz sprawdzić podstawowe zabezpieczenia.

Lista kontrolna bezpieczeństwa:

1. Czy hasło jest ukryte (kropki lub gwiazdki)?
2. Czy można skopiować i wkleić hasło?
3. Czy strona ma HTTPS (symbol kłódki)?
4. Czy po 3-5 błędnych próbach coś się dzieje?
5. Czy można użyć przycisku "wstecz" po zalogowaniu?

5. Przyjazność dla użytkownika

Wejdź w buty użytkownika. Przetestuj:

• przechodzenie między polami klawiszem Tab
• zatwierdzanie formularz klawiszem Enter
• link "zapomniałem hasła"
• checkbox "zapamiętaj mnie" (jeśli jest)
• opcję pokazania/ukrycia hasła

6. Testowanie na różnych urządzeniach

Teraz użyj sprzętu, do którego masz dostęp.

Lista urządzeń do sprawdzenia:

1. Komputer
2. Telefon
3. Tablet (jeśli masz)
4. Różne przeglądarki (Chrome, Firefox, Edge)

Strona logowania powinna wyglądać dobrze i działać na wszystkich urządzeniach.

7. Wydajność (podstawy)

Na początek nie potrzebujesz specjalnych narzędzi. Sprawdź:

• czy strona ładuje się szybko?
• czy reaguje od razu po kliknięciu w logowanie?
• spróbuj szybko kilka razy kliknąć przycisk logowania - co się stanie?

Pytania, które warto sobie zadać podczas testowania eksploracyjnego

1.    Co wydaje się dziwne? 

• ufaj intuicji, jeśli coś wydaje się nie tak to możliwe, że jest „nie tak”
• zapisuj wszystko, co Cię zaskoczy

2.    Co może pójść nie tak? 

• pomyśl, co użytkownicy mogą zrobić przez przypadek
• rozważ, co może ich zirytować

3.    Co widzę? 

• czy komunikaty błędów są pomocne?
• czy jest jasne, co użytkownik powinien zrobić dalej?

Częste błędy początkujących

1. Nie śpiesz się

• poświęć czas na obserwację
• jakość > ilość

2. Nie pomijaj notatek 

• zapomnisz, co testowałeś
• notatki pomogą Ci lepiej zgłaszać defekty

3. Nie zakładaj z góry 

• jeśli coś wydaje się defektem, prawdopodobnie nim jest
• zgłaszaj znaleziska, nawet jeśli nie masz pewności

Jak zgłaszać znalezione defekty?

Gdy znajdziesz coś interesującego, zapisz:

1. Co robiłeś?
2. Czego się spodziewałeś?
3. Co się faktycznie stało?
4. Jak to powtórzyć?
5. Zrzut ekranu (jeśli możliwe)

Twoja pierwsza sesja testów eksploracyjnych

Gotowy do startu? Wybierz testowaną aplikację i działaj. Oto Twój plan:

1. Przygotowanie (5 minut) 

• otwórz narzędzie do notatek
• ustaw timer na 1 godzinę (na początek)
• otwórz testowaną aplikację

2. Zacznij od podstaw (15 minut) 

• wypróbuj podstawową funkcjonalność
• oswój się z testowaną funkcją

3. Bądź kreatywny (30 minut) 

• spróbuj nieoczekiwanych danych wejściowych
• pomyśl jak zdezorientowany użytkownik

4. Podsumowanie (10 minut) 

• przejrzyj notatki
• uporządkuj znaleziska

Co dalej?

W miarę nabierania doświadczenia w testach eksploracyjnych, wypracujesz własny styl i podejście. Ważne, aby zacząć od prostych rzeczy i stopniowo dodawać bardziej złożone testy do swojego repertuaru.

Masz pytania? Chcesz wiedzieć więcej? Sprawdź nasze inne artykuły dotyczące testowania eksploracyjnego: tutaj.