Praca zdalna i nie tylko. Zmiany w 2023

Praca zdalna i nie tylko. Zmiany w 2023
Na przepisy wprowadzające pracę zdalną na stałe do Kodeksu pracy musieliśmy czekać aż 3 lata. Czy było warto? Sprawdziliśmy dla Was, jakie zmiany czekają nas w nadchodzącym roku i które z nich odczują pracownicy IT.

Praca zdalna

Do tej pory praca zdalna regulowana była przepisami wprowadzonymi w trakcie trwania COVID-19. Po trwającej od trzech lat pandemii doczekaliśmy się jednak momentu, w którym zasady pracy zdalnej zostaną oficjalnie określone w Kodeksie pracy. Nowe przepisy mają oficjalnie wejść w życie już w pierwszym kwartale 2023. 

Nowe przepisy regulują miejsce wykonywania pracy zdalnej przez pracownika. Zgodnie z nimi, taką pracę będzie można wykonywać w miejscu wskazanym przez pracownika całkowicie lub tylko częściowo (hybrydowo). To, czy pracownik będzie mógł pracować zdalnie, będzie można określić zarówno już przy zawieraniu umowy o pracę, jak i w trakcie obowiązującego stosunku pracy. W tym drugim przypadku trzeba będzie złożyć do pracodawcy specjalny (papierowy lub elektroniczny) wniosek. Na tę chwilę wzór takiego wniosku jeszcze nie został opublikowany.

Zgodnie z nowymi przepisami, praca zdalna ma być obowiązkowa w przypadku stanu nadzwyczajnego, zagrożenia epidemicznego czy działania siły wyższej.

Co jeszcze zostanie uregulowane w Kodeksie pracy 2023 w kwestii pracy zdalnej?

Będzie to ustalenie dokładnego miejsca wykonywania pracy zdalnej przez pracownika, a także możliwość jej wykonywania na jego wniosek. Przepisy będą regulowały także warunki lokalowe i techniczne pracownika wykonującego pracę zdalną oraz jego obowiązkach w miejscu jej wykonywania. Co ciekawe, unormowane zostanie także prawo do kontroli pracownika przez pracodawcę. Będzie on także zobowiązany do zapewnienia pracownikowi wykonującemu pracę zdalną niezbędnych materiałów i narzędzi pracy, w tym urządzeń technicznych potrzebnych do jej wykonywania. Ustawa zobowiąże go do pokrycia kosztów pracy (energii elektrycznej oraz usług telekomunikacyjnych) pracownika albo wypłacenia mu w jego miejsce ekwiwalentu pieniężnego. Alternatywą będzie przyznanie ryczałtu, którego wysokość będzie odpowiadać szacowanym kosztom ponoszonym przez pracownika w związku z pracą zdalną. Do jego określenia będą brane pod uwagę m.in. 

  • normy zużycia materiałów i narzędzi pracy, w tym urządzeń technicznych i ich udokumentowane ceny rynkowe
  • ilość wykorzystanego na potrzeby pracodawcy materiału i jego ceny rynkowe
  • normy zużycia energii elektrycznej i koszty usług telekomunikacyjnych.

Zgodnie z nowymi przepisami, pokrycie kosztów związanych z wykonywaniem pracy zdalnej przez pracownika, wypłata ekwiwalentu pieniężnego lub ryczałtu, nie będzie stanowić przychodu.

Kiedy pracodawca nie będzie mógł odmówić pracownikowi pracy zdalnej? Przepisy wspominają tu o sytuacjach, w których wniosek o pracę zdalną złoży np. pracownica w ciąży, pracownik wychowujący dziecko do ukończenia przez nie 4 r.ż., czy pracownik sprawujący opiekę nad innym członkiem najbliższej rodziny lub inną osobą pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym, posiadającym orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Pracę zdalną, według nowych przepisów, będzie można wykonywać także okazjonalnie, przez 24 dni w roku kalendarzowym, na wniosek pracownika. 

Nowelizacja przepisów Kodeksu pracy pozwoli też na przeprowadzanie kontroli pracownika przez pracodawcę w miejscu wykonywania przez niego pracy zdalnej w godzinach jego pracy. Ma być to określone na zasadach obowiązujących we wcześniej ustalonym regulaminie, poleceniu pracy na odległość czy w porozumieniu między pracodawcą a pracownikiem. 

Zmiany w umowach na okres próbny i czas określony

Kolejną zmianą ma być ustalenie długości okresu próbnego w umowach dla pracowników. Po nowelizacji Kodeksu będzie ona uzależniona od długości umowy o pracę na czas określony i będzie ona wynosić:

  • 1 miesiąc przy zamiarze zawarcia późniejszej umowy o pracę na czas krótszy niż 6 miesięcy
  • 2 miesiące, jeśli pracodawca zamierza podpisać z pracownikiem umowę na czas od 6 do 12 miesięcy
  • 3 miesiące w przypadku chęci zawarcia umowy z pracownikiem na czas co najmniej 12 miesięcy.

Co więcej, pracodawca będzie mógł przedłużyć umowę o pracę na okres próbny zawartej na 1 lub 2 miesiące dodatkowo o 1 miesiąc, jednak będzie mogło się tak stać tylko w uzasadnionych przypadkach. Umowa na czas próbny będzie mogła być wydłużona maksymalnie na 3 miesiące.

Zmiany obejmujące umowę o pracę na czas określony dotyczyć zaś będą sytuacji, w której będzie ona z pracownikiem rozwiązywana. Zgodnie z nowymi zapisami w Kodeksie, pracodawca będzie musiał uzasadnić wypowiedzenie takiej umowy i skonsultować je z reprezentującym pracownika związkiem zawodowym. Do tej pory obowiązek uzasadnienia rozwiązania umowy pojawiał się tylko w przypadku umów na czas nieokreślony. Taka zmiana ma umożliwić pracownikom kwestionowanie przyczyn zwolnienia, a także domaganie się przed sądem przywrócenia do pracy, zamiast jedynie odszkodowania. 

Zmiany w wynagrodzeniach i wyższe składki

1 stycznia 2023 wzrosła płaca minimalna, która do końca czerwca 2023 wynosić będzie 3490,00 PLN brutto. Od 1 lipca do kieszeni pracowników zarabiających najniższą krajową wpadnie dodatkowe 110,00 PLN brutto, bowiem czeka nas dodatkowy wzrost płacy minimalnej do 3600,00 PLN brutto. Co z umowami cywilnoprawnymi? W tym przypadku godzinowa stawka będzie wynosić od 1.01.2023 22,80 PLN. Od 1.07.2023 będzie to 23,50 PLN

Podwyżka stawek minimalnych = podwyżka składek ZUS. Wzrost pensji minimalnej dla pracodawcy oznacza zwiększenie składki o ¼ (ok. 750,00 PLN więcej). Osoby, które dopiero rozpoczynają działalność gospodarczą i korzystają z preferencyjnych stawek w ZUS, też odczują niekorzystną zmianę w swoich kieszeniach. W ich przypadku podstawą do naliczania składek jest 30 proc. najniższej krajowej, zatem przy podstawie 3600 zł miesięcznie będzie to 1080 zł. Wychodzi więc na to, że składka wzrośnie o 20 proc. 

PIT-2

Zmianami objęte zostało też składanie oświadczeń dla pracodawców PIT-2, które mają wpływ na wysokość wypłacanego pracownikom wynagrodzenia na rękę, ponieważ dotyczą zaliczek na podatek dochodowy, który w imieniu pracownika odprowadza pracodawca. W skali roku będzie to 3600 zł, a więc dużo więcej niż wcześniej. Osoby na umowach zlecenie również będą mogły odliczyć 300 zł od zaliczki na podatek dochodowy miesięcznie, tak jak pracownicy. Dzięki temu w kieszeniach zleceniobiorców zostanie o 3600 zł więcej, gdyż w ich przypadku kwota wolna była rozliczana bowiem dopiero przy rocznym zeznaniu podatkowym.

Źródła:
https://www.pit.pl/aktualnosci/praca-zdalna-na-stale-w-kodeksie-pracy-sejm-uchwalil-nowe-przepisy-1007700
https://www.muratorplus.pl/biznes/prawo/zmiany-w-kodeksie-pracy-2023-a-praca-zdalna-za-co-rekompensaty-kiedy-kontrole-jakie-nowe-obowiazki-sejm-aa-Apyr-amva-YeaK.html
https://www.muratorplus.pl/biznes/prawo/beda-zmiany-w-umowach-o-prace-w-2023-z-jakich-nowych-przepisow-moga-skorzystac-pracownicy-aa-9Yp1-WNtL-va9M.html
https://www.money.pl/gospodarka/wyzsze-pensje-i-wieksze-przywileje-2023-rok-bedzie-nalezal-do-pracownikow-6849082294827872a.html

To powinno Cię zainteresować