Redakcja
Narzędzie ADAM, opracowane przez Ministerstwo Cyfryzacji, ma wypełnić tę lukę. Sprawdzamy, czy rzeczywiście może w tym pomóc.
ADAM, czyli Analiza Dostępności Aplikacji Mobilnych, to darmowe, otwarte narzędzie udostępnione w formie aplikacji webowej. Służy do samodzielnego przeprowadzania audytu aplikacji mobilnych pod kątem ich dostępności cyfrowej. Zostało zbudowane w oparciu o francuską listę kontrolną RAAM 1 (Référentiel d’Accessibilité pour les Applications Mobiles), która w przejrzysty sposób przekłada wymagania standardu EN 301 549 na zestaw konkretnych pytań testowych.
Działanie
Użytkownik przechodzi przez zestaw pytań zgrupowanych w kategorie tematyczne, obejmujące m.in.:
- tekst alternatywny i etykiety dla grafik, przycisków i ikon,
- kontrast kolorów i rozróżnialność elementów,
- poprawność struktury nawigacji i porządek fokusu,
- możliwość użycia aplikacji bez dźwięku lub bez wzroku,
- kompatybilność z technologiami asystującymi (czytniki ekranu, przełączniki, gesty),
- obsługę orientacji ekranu i powiększenia treści,
- formularze, komunikaty o błędach i obsługę sesji,
- dostępność „połączeń na żywo”, takich jak czaty czy transmisje.
Po zakończeniu analizy generowany jest podsumowujący raport z wynikami, który można wykorzystać jako część dokumentacji projektowej, przeglądu UX lub dowód spełnienia wymagań dostępności.
Co warto wiedzieć przed rozpoczęciem analizy?
Zbieramy kilka najważniejszych informacji, o których warto pamiętać zanim rozpoczniemy używanie narzędzia (lub rozpatrujemy jego użycie):
- ADAM nie wykonuje testów automatycznych. Użytkownik samodzielnie odpowiada na pytania na podstawie obserwacji działania aplikacji. Oznacza to, że analiza z jego użyciem wymaga wiedzy o dostępności oraz podstawowych narzędzi wspomagających (np. VoiceOver, TalkBack, narzędzia deweloperskie Android/iOS).
- Każde pytanie opatrzone jest komentarzem i wyjaśnieniem, a często także ilustracją poprawnego rozwiązania. Z tego względu narzędzie sprawdza się nie tylko jako lista kontrolna, ale też jako materiał edukacyjny.
- Można przetestować dowolną aplikację – nie tylko publiczną. Choć ADAM powstał z myślą o administracji, nic nie stoi na przeszkodzie, by wykorzystać go np. do testów dostępności aplikacji firmowych, edukacyjnych czy komercyjnych.
- Narzędzie dostępne jest wyłącznie online, a wygenerowany raport można zapisać lokalnie jako plik PDF. Brakuje jednak możliwości współdzielenia oceny lub prowadzenia testów zespołowych.
Kiedy warto skorzystać z ADAM?
ADAM przyda się przede wszystkim w sytuacjach, gdy chcesz ocenić gotową aplikację mobilną pod kątem zgodności z WCAG/EN 301 549, potrzebujesz narzędzia edukacyjnego do nauki testowania dostępności na urządzeniach mobilnych, planujesz wewnętrzny przegląd jakości dostępności przed zewnętrznym audytem i nie masz dostępu do płatnych narzędzi ani do zespołu specjalistów.
Warto jednak pamiętać, że ADAM nie zastąpi pełnego, eksperckiego audytu. Odpowiedzialności za interpretację wyników leży po stronie testującego, zarówno przy ocenie, jak i przy kwalifikowaniu błędów do kategorii zgodnych z WCAG (np. 1.1.1, 1.4.3, 2.1.1 itd.).
Mocne i słabe strony narzędzia
Pamiętając, że mamy do czynienia z listą kontrolną, a nie z automatem weryfikującym dostępność rozwiązań, poniżej zestawiliśmy wady i zalety narzędzia.
| # | Zalety | Wady |
|---|---|---|
| 1 | Darmowe i dostępne online | Brak testów automatycznych |
| 2 | Oparte na RAAM i EN 301 549 | Brak trybu współpracy zespołowej |
| 3 | Jasna struktura i pytania | Nie wszystkie pytania łatwo ocenić bez wiedzy dostępnościowej |
| 4 | Rozbudowane wyjaśnienia do pytań | Niewielka elastyczność (np. brak zapisów roboczych) |
| 5 | Generowanie raportu z wynikami | Brak wsparcia dla integracji CI/CD |
Wnioski
ADAM to rzadki przypadek narzędzia, które nie próbuje robić wszystkiego, tylko skupia się na jednym zadaniu i wykonuje je uczciwie. Jeśli wiesz, jak testować dostępność aplikacji mobilnych, narzędzie pozwoli ci działać w sposób uporządkowany i zgodny z normami europejskimi. Osoby dopiero uczące się znajdą tam dobre wsparcie metodyczne.
Z drugiej strony, jeśli oczekujesz automatyzacji, integracji z testami regresyjnymi lub pracy zespołowej, musisz szukać dalej. ADAM to narzędzie pomocnicze, a nie kompleksowy audytor.
