Mentoring w testowaniu. Jak dzielić się wiedzą?

Mentoring jest więcej niż dorywczymi konsultacjami między juniorem a seniorem. To bardziej uporządkowany i długofalowy proces wspierania rozwoju, w którym doświadczony tester pomaga mniej doświadczonemu koledze lub koleżance rozwijać jego kompetencje techniczne i miękkie. W odróżnieniu od klasycznych szkoleń bazą mentoringu jest indywidualne podejście i identyfikowanie bieżących potrzeb podopiecznego.

Dobry mentor jest nie tylko ekspertem w swojej dziedzinie, ale też osobą potrafiącą budować relacje, słuchać, inspirować i prowadzić rozmowę w taki sposób, by zachęcać do samodzielnego myślenia. Wiedza techniczna jest podstawą, ale bez kompetencji interpersonalnych trudno o realne wsparcie.

Kompetencje mentora w zespole testerskim

Odpowiedni mentor łączy umiejętności techniczne z dobrze rozwiniętym warsztatem umiejętności miękkich. W szczególności przydają się:

• umiejętność budowania relacji i stworzenie przestrzeni, w której osoba mentorowana (mentee) czuje się swobodnie i może otwarcie mówić o swoich wyzwaniach,
• zdolność analitycznego myślenia oraz wspólne rozkładanie problemów na czynniki pierwsze i wspieranie w wyciąganiu wniosków,
• zadawanie celnych pytań, co znaczy, że zamiast dawać gotowe odpowiedzi, mentor powinien pomagać w znajdowaniu ich samodzielnie,
• informacja zwrotna w konstruktywnej formie - krytyka nie powinna podcinać skrzydeł, tylko wskazywać kierunek rozwoju,
• elastyczność i umiejętne dostosowanie stylu mentoringu do osoby i jej sposobu uczenia się.

Warto też pamiętać, że relacja mentoringowa może działać w obie strony. Młodszy tester, który np. biegle porusza się w nowym narzędziu czy frameworku, także może wnieść coś wartościowego do współpracy.

Mentoring w praktyce

Dobry mentoring nie polega na tym, by "być pod ręką", tylko na świadomym wykorzystywaniu konkretnych metod. Poniżej kilka z nich:

1. Zadawanie pytań zamiast dawania odpowiedzi

Zamiast mówić: "Zrób to tak", mentor może zapytać:

• Jakie przypadki już sprawdziłeś?
• Co mówią logi lub komunikaty o defektach?
• Gdzie potencjalnie może tkwić problem?

To zachęca do analizy i uczy podejścia detektywistycznego.

2. Wspólna analiza przypadków testowych

Przegląd i optymalizacja testów to świetna okazja do rozmowy o m.in. skuteczności pokrycia, możliwościach uproszczenia skryptów, czy brakach w podejściu testowym.

3. Obserwacja i feedback

Mentor może przyjrzeć się pracy mentee (zarówno na poziomie wykonywania testów, jak i dokumentowania wyników), a następnie omówić zebrane spostrzeżenia. Regularne sesje podsumowujące dają przestrzeń na wyciąganie wniosków i korygowanie obranego wcześniej kursu.

4. Budowanie samoświadomości

Mentor może wspierać podopiecznego w refleksji nad własną pracą, pozwalając identyfikować to, co działa, a co nie, jakie kompetencje wymagają dalszego rozwoju i jakie decyzje warto było podjąć inaczej i dlaczego.

Korzyści mentoringu 

Dobrze wdrożony program mentoringowy przynosi wiele korzyści na różnych poziomach:

Dla podopiecznych (junior testerów):

1. Szybsza adaptacja do specyfiki testowania w danej organizacji.
2. Rozwijanie umiejętności, które trudno zdobyć poprzez standardowe szkolenia.
3. Wsparcie w realizacji celów zawodowych.
4. Budowanie pewności siebie i niezależności w podejmowaniu decyzji testowych.

Dla mentorów (senior testerów):

1. Wzmocnienie pozycji eksperta.
2. Nowa perspektywa na własną pracę i praktyki testowe.
3. Rozwój umiejętności przywódczych i komunikacyjnych.
4. Satysfakcja z dzielenia się wiedzą i obserwowania rozwoju innych.

Dla firmy:

1. Transfer specjalistycznej wiedzy testowej.
2. Budowanie kultury ciągłego uczenia się.
3. Wyższe kompetencje zespołu i lepsza jakość produktów.
4. Redukcja kosztów szkoleń zewnętrznych.
5. Łatwiejsza identyfikacja talentów i braków kompetencyjnych.

Jak zmierzyć skuteczność mentoringu?

Aby mieć pewność, że program mentoringowy niesie za sobą odpowiedną wartość, warto wprowadzić odpowiednie, mierzalne wskaźniki sukcesu. Może to być sprawdzenie, czy:

• cele rozwojowe zostały zrealizowane,
• mentee działa bardziej samodzielnie i skutecznie,
• wiedza zdobyta w ramach mentoringu jest wykorzystywana w praktyce,
• uczestnicy są zadowoleni z programu.

Co może pójść nie tak?

Mentoring, choć wartościowy, może napotkać na przeszkody. Do najczęstszych problemów zaliczamy:

• brak czasu i presję projektową, która często spycha mentoring na dalszy plan,
• złe dopasowanie, bo nie każdy senior, nawet z doskonałą wiedzą techniczną, będzie dobrym mentorem,
• niejasne cele i oczekiwania, które mogą prowadzić do rozczarowania obu stron,
• nadmierna kontrola, która zamiast wspierać rozwój, mentor może nieświadomie go hamować.

Mentoring najlepiej działa tam, gdzie wiedza krąży swobodnie. W zespołach testowych warto wspierać taką kulturę poprzez docenianie i nagradzanie dzielenia się wiedzą, stwarzanie przestrzeni na regularne spotkania mentorskie, dokumentowanie zdobytych doświadczeń (lessons learned) i zachęcanie do wzajemnego uczenia się, niezależnie od stażu czy stanowiska.

Podsumowanie

Dobrze poprowadzony mentoring wcale nie wymaga wielkich budżetów ani rozbudowanych procesów. Potrzebuje za to zaangażowania, chęci do rozmowy i gotowości, by czasem po prostu zapytać: „Czego potrzebujesz, żeby pójść dalej?”. Zamiast narzekać, że brakuje na rynku doświadczonych testerów, warto spojrzeć na własny zespół. Czasem wystarczy dać komuś przestrzeń i wsparcie, by wyrósł na świetnego specjalistę.

Sprawdź nasze programy mentoringowe dla poziomów entry level - junior oraz regular - mid.

Więcej o mentoringu dla firm znajdziesz >> tutaj <<