Redakcja
Temat znajduje się w przestrzeni między zarządzaniem, duchowością, sensem życia i innymi, ale spróbujemy go przedstawić, zatrzymując się na poziomie technicznym lub bardziej przyziemnych motywacji ludzkich.
Wartości
System wartości jest nabywany przez ludzi w toku wychowania, a dzięki niemu ludzie wiedzą, jak powinni się zachować, potrafią ocenić, co jest dla nich najlepsze i do czego powinni dążyć. To samo możemy również przełożyć na organizacje. Hierarchia wartości odgrywa ogromną rolę w życiu człowieka, ponieważ wpływa na jego samopoczucie i zdrowie psychiczne. Niepokój, stres czy napięcie to uczucia, które towarzyszą jednostkom w momencie, gdy ład ich systemu wartości zostaje zaburzony. Ponieważ każda istota ludzka dąży do osiągnięcia równowagi pomiędzy przyjętą hierarchią wartości a własnymi przekonaniami, pojawienie się zjawiska określanego mianem konfliktu poznawczego powoduje szukanie przez jednostkę dodatkowych argumentów, które potwierdzą jej poglądy. W przypadku braku znalezienia takowych dochodzi do sytuacji, w której pozyskane z zewnątrz informacje zostają odrzucone przez jednostkę lub przekształcone w taki sposób, aby potwierdzały jej przekonania. Takie działania mogą doprowadzić do budowania fałszywego obrazu rzeczywistości, co może się wiązać z problemem braku stabilności psychicznej.
Pierwszą osobą, która filozoficznie uporządkowała system wartości, był Platon. Wyodrębnił on najwyższą triadę, czyli PRAWDĘ, PIĘKNO i DOBRO. Na przestrzeni wielu lat historii wielu innych filozofów analizowało wartości, próbując budować własne ich systemy, ale posuwali je w kierunku metafizycznym, proponując wartości religijne czy moralne. Ponieważ po raz kolejny sprowadza nas to na obszary metafizyczne, to z innych filozofów zaczerpniemy jedynie jedną dodatkową grupę wartości - hedonizm. Jest to pogląd, który uznaje przyjemność za najwyższe dobro i cel życia, i czyni z niego główny motyw ludzkiego postępowania.
Trudno sobie wyobrazić hierarchię wartości w odniesieniu do organizacji, ponieważ nie może ona odczuwać piękna czy też kierować się własną przyjemnością, ale wiele cech system wartości można przełożyć również na organizacje.
Narzędzie poznawania zbioru wartości
Podczas poszukiwania swojego systemu wartości można skorzystać z narzędzia, które umożliwia jego zdefiniowanie. Opiera się ono na bardzo obszernym zbiorze pytań, które próbują określić sedno. Skojarzenia z kilkuletnimi dziećmi zadającymi rodzicom potencjalnie nieskończoną serię pytań jest absolutnie uzasadnione. Ta zabawa często kończy się w momencie, kiedy pytający swoją dociekliwością nokautują rodziców lub zniechęcają ich, doprowadzając do zmęczenia.
Do testowania jednostek
Tu zachęcamy Was do własnego eksperymentu, który pozwoli Wam odkryć swój system wartości. Ponieważ jesteśmy stroną dla testerów oprogramowania, to pierwsze pytanie musi być z tym związane: dlaczego testujesz oprogramowanie?
Możliwych odpowiedzi jest wiele, a poniżej przykłady i kierunki, w jakich mogłoby się to potoczyć.
Przykład 1.
Dlaczego testujesz oprogramowanie? Ponieważ to mój zawód.
Dlaczego masz zawód? Ponieważ chcę mieć pracę.
Po co Ci praca? Aby móc zarabiać pieniądze.
Po co Ci pieniądze? Aby stać mnie było na jedzenie i dach nad głową.
W tym miejscu dochodzimy do miejsca z podstawowymi fizycznymi potrzebami człowieka i odsuwają nas one od systemu wartości, a dalsze pytania raczej sprowadzą nas na obszary metafizyczne.
Po co ci jedzenie? Aby żyć.
Po co chcesz żyć? …
W odpowiedzi na pytanie: Po co Ci pieniądze? Mogą paść inne odpowiedzi: Aby móc kupować rzeczy.
Jakie rzeczy chcesz kupować? Ładne ubrania i najnowsze gadżety.
Te odpowiedzi doprowadzają nas do wartości hedonistycznych. I choć samo określenie albo koncepcja, że chcemy przyjemności dla siebie może brzmieć jak coś negatywnego, to musimy uznać, że ktoś ma swoim życiu taką hierarchę wartości.
…
Po co Ci pieniądze?
Aby móc podróżować.
Po co chcesz podróżować? Aby odkrywać nowe miejsca i podziwiać PIĘKNO świata.
Te odpowiedzi również mają cechy wartości hedonistycznych, a jednocześnie sprowadzają nas do Triady Platona.
Bardzo prawdopodobne, że przy odpowiednio zadanych pytaniach zawsze na końcu znajdzie się jakiś element naszego własnego szczęścia i dostarczania sobie przyjemności. Idąc tym tokiem rozumowania i w kontekście samorozwoju można sobie zadać pytanie: czy coś innego niż testowanie może doprowadzić nas do osiągnięcia naszych najważniejszych wartości z pominięciem etapu pracy i zarabiania pieniędzy?
Przykład 2.
Odpowiedzi na nasze główne pytanie mogą pójść od początku w zupełnie innym kierunku.
Dlaczego testujesz oprogramowanie? Ponieważ chcę dostarczać informacji o jego jakości.
Dlaczego chcesz dostarczać tę informację? Ponieważ chcę, abyśmy jako projekt dostarczyli produkt wysokiej jakości.
Dlaczego chcesz dostarczać produkt wysokiej jakości? Ponieważ chcę, aby użytkownicy nie mieli problemów z posługiwaniem się nim.
Dlaczego chcesz, aby nie mieli problemów z oprogramowaniem? Ponieważ mają wiele innych problemów i ten jeden mogę im pomóc usunąć.
Tym tokiem pytań dochodzimy do utylitarnego podejścia do życia, gdzie jednostka chce tego, co jest pożyteczne, co jest dobre, a miarą słuszności postępowania jej skutki są użyteczne. Mechanizm napędzający utylitarystów to próba obiektywnego ustalenia zasad działań przynoszących pozytywne i negatywne efekty. Choć naturalnym przykładem będzie tu tworzenie oprogramowania dostępnego dla osób z niepełnosprawnością, to jednak rozciąga się to na wszystkich użytkowników oprogramowania w obszarze zwykłej poprawności funkcjonalnej.
Przykład 3.
Kolejny kierunek wynikający z odpowiedzi na pierwsze pytanie.
Dlaczego testujesz oprogramowanie? Bo chcę poznać czy działa zgodnie z wymaganiami.
Dlaczego sprawdzasz, czy działa zgodnie z wymaganiami? Ponieważ chcę poznać obiektywną informację o oprogramowaniu.
Dlaczego chcesz poznać tę informację? Ponieważ chcę mieć poprawny obraz jej działania.
Choć widać tu pokrewieństwo z przykładem 2, to ten przykład prowadzi nas do odkrywania prawdy o oprogramowani i jest to kolejny element triady.
Wszystkie powyższe przykłady do niczego Was nie zobowiązują, a własne odpowiedzi mogą pomóc Wam określić zupełnie inny, własny system wartości.
Wartości organizacji
Skoro widzimy już, dokąd zmierza budowanie hierarchii wartości jednostek, to łatwiej nam będzie zrozumieć wartości organizacji. Wartości organizacji to zestaw wspólnych cech, które charakteryzują zachowania, postawy oraz determinują działania poszczególnych osób w organizacji, a tym samym często stanowią kryteria podejmowania decyzji i dokonywania wyborów. Wartości pomagają zachować ciągłość organizacji i utrwalić jej sukces rynkowy.
Wartości definiują organizację. Mają wpływ na nasze działania oraz sposób, w jaki współpracujemy z klientami i otoczeniem. System wartości organizacji daje jej pewność, że dokonując wyborów, kieruje się tymi samymi zasadami w obrębie całej globalnej organizacji.
Dostrzega się wiele korzyści wynikających ze zdefiniowania systemu wartości organizacji w tym m.in.:
- element integrujący pracowników z firmą;
- motywator pracowników do określonego działania;
- generator zyskowności w długim okresie;
- „wabik” talentów;
- czynnik wspomagający zarządzanie zamianą;
- drogowskaz w czasie kryzysu.
Na początkowym etapie rozwoju firmy wysokie zaangażowanie jej założyciela i prezesa może być wystarczające dla zapewnienia skutecznego egzekwowania głównych wartości i zgodnego z nimi działania. Zdefiniowanie i utrzymanie głównych wartości pozwalają na konsekwentne zarządzanie nimi.
Przykłady wartości w organizacjach
Do testowania organizacji
Wracamy do naszego eksperymentu z próbą odpowiedzenia na pytanie „dlaczego?” i najważniejszego dla nas pytania.
Przykład
Dlaczego organizacja testuje oprogramowanie? Ponieważ chcemy mieć świadomość jego jakości.
Dlaczego chce mieć świadomość jakości? Ponieważ wtedy będziemy mieli większą świadomość, czy jakość jest dobra.
Dlaczego chcecie mieć dobrej jakości oprogramowanie? Ponieważ zależy nam na satysfakcji klienta.
W tym przypadku możemy odnieść się do podanej powyżej wartości firmy IBM.
Spróbuj następującego eksperymentu - jeśli twoja organizacja ma zdefiniowane wartości, postaraj się znaleźć logiczne połączenie między odpowiedziami na pytania „dlaczego organizacja testuje”, a daną wartością organizacji.
Podsumowanie
Kiedy dostrzegamy wyraźny związek między wartościami organizacji a testowaniem, daje nam to poczucie pewności. Pracując w organizacji, której wartości są zgodne z naszymi własnymi, czujemy się komfortowo. Dzięki temu unikamy wewnętrznego konfliktu wartości i wzmacniamy nasze dobre samopoczucie psychiczne.
