Radek Smilgin
Często prowadzimy dyskusje - warto czy nie warto certyfikować się z zakresu ISTQB? Ile osób tyle stanowisk za i przeciw. Warto jednak spojrzeć na temat szerzej i pogrzebać w korzeniach słownika testerskiego i jego źródeł.
Przyczynkiem do pogłębionej rozmowy o słowniku jest panel dyskusyjny prowadzony przez Jakuba Rosińskiego, w którym to po raz kolejny mówimy o wartości „Słownika pojęć testerskich”, czyli tłumaczenia haseł z ISTQB dokonanego przez SJSI.
W mojej opinii "ISTQB uwspólnia język" to (nomen omen) humbug. Oto kilka faktów, które pokazują zamęt w definicjach.
- Główne miejsce ISTQB do publikowania definicje testerskich to https://glossary.istqb.org/en/search/
Warto zauważyć, że po odejściu od publikacji słownika w formie PDF, zaczęła się wolna amerykanka w pracach nad słownikiem. Pojęcia zmieniają się bez kontroli wersji i bez informowania o zmianach. Doprowadza to do sytuacji, kiedy tak naprawdę ciężko jest mapować hasła ze słownika z sylabusami. Dodatkowo, często najnowsze wersje definicji w Glossary różnią się od swoich narodowych tłumaczeń. Nastąpił dość poważny rozjazd, które pojęcia są aktualne i które z nich mamy znać na egzamin. -
W Polsce mamy przynajmniej dwa różne źródła definicji udostępnione przez SJSi (organizacja, która m.in. zajmuje się tłumaczeniem słownika i sylabusa ISTQB):
Słownik w wersji PDF
Słownik online
Tutaj też są różnice. Przykładem może być pojęcie: „procedura testowa”. -
Rozjeżdżają nam się również definicje w słowniku i w sylabusie.
Przykład to proces testowy.
W słowniku proces testowy to: podstawowy proces testowy składa się z następujących faz: planowanie testów i kontrola, analiza i projektowanie testów, implementacja i wykonanie, ocena kryteriów wyjścia i raportowanie oraz czynności związane z zakończeniem testów.
-
Przez dynamikę zmian osoby zdające egzamin w 2010, 2015 czy 2019 korzystały z różnych słowników. W większości zmiany nie są drastyczne, ale często są redefiniowane są kluczowe słowa. Przykładowo pojęcie „zapewnienie jakości” dla osób, które nie śledzą na bieżąco zmian w słowniku, a czytały sylabus w odstępach kilku lat znaczy zupełnie coś innego.
Pisaliśmy o tym tutaj.
-
Tłumaczenia. Wiadomo, że niezmiernie trudno jest znaleźć polski odpowiednik dla angielskojęzycznych określeń. Branża IT raczej kopiuje i spolszcza pojęcia zamiast szukać ich tłumaczeń. W SJSi próbujemy wszystko tłumaczyć. Przykłady
- framework, w wersji spolszczonej to popularny „frejmłork”[oczywiście tak go nie zapisujemy], a w SJSi to… „struktura”;
- test bed, to po prostu testbed, ale w SJSi to… „łoże testowe”;
- mock to mok, w wersji SJSI… „atrapa”.
Można mnożyć jeszcze więcej mniej lub bardziej udanych prób tłumaczeń, ale w większości się one nie przyjęły. Na korytarzach firm IT raczej usłyszymy, że „zamokowałem część frejmłorku na testbedzie” niż „zbudowałem atrapy obiektów dla części struktury na łożu testowym”.
-
Narzucone rozdzielenie pojęć błąd, defekt, awaria jest nie tylko nieużywane w IT, ale również jest odrzucane przez samych testerów. czy możemy winić ludzi za to, że mówią i piszą o „błędzie komputera” jeśli tylko dwie komunikujące się strony wiedzą o czym rozmawiają? W samym sylabusie ISTQB z 2018 jest 7 zasada testowania, która brzmi: „Przekonanie o braku błędów jest błędem”, a do niej jest przypis „Ta zasada powinna się nazywać „Błędne przekonanie o braku defektów”, tym niemniej zdecydowaliśmy się zostawić „Przekonanie o braku błędów jest błędem” jako najbliższe angielskiemu „Absence-of-errors fallacy”.
-
Część definicji w ISTQB jest niejednoznacznych i niezrozumiałych. Kiedyś żartowało się z pierwszych definicji atrybutów jakości oprogramowania, które kompletnie nic nie wnosiły jak np. testy bezpieczeństwa – testowanie mające na celu sprawdzenie bezpieczeństwa. to zostało już naprawione, ale ciągle jest wiele haseł, pojęć, które pomimo definicji i opisu w słowniku pojmujemy inaczej.
Przykładem jest "scenariusz testowy", który opisujemy tutaj i tutaj.
Warto podkreślić, że wszystkie publikacja opisujące scenariusz podpierają się wiedzą z ISTQB.
-
Inną kontrowersją jest sama koncepcja wdrażania osobnego słownika w testerskiej niszy. Testowanie jest jedną z czynności w procesie wytwarzania oprogramowania i zamiast kreować swój własny niezrozumiały dla innych członków zespołu slang, powinniśmy korzystać z bardziej globalnych słowników.
Samo posługiwanie się pojęciem "terminologia ISTQB" jest nadużyciem. Można mówić co najwyżej o „kompilacji ISTQB”. Słownik powstał na bazie glossary z BS 7925-1, a dużo popularnych haseł pochodzi z innych standardów jak ISO 24765, ISO 9126 czy ISO 29119.to one mają szerszy zasięg i standaryzują słowniki w programowaniu, analizie biznesowej czy zarządzaniu projektami.
ISTQB / SJSi stoi w rozkroku. Kiedyś było mocno zamknięte na inne obszary cyklu życia. Promowało niezależności testowania i miało chęć budować silosy zamiast zachęcać do współpracy w ramach zespołów wytwórczych. Dziś otwiera się i dostrzega, że rola testera zastępowana jest przez zwykłą czynność testowania.
Kiedyś silnie stawiająca na trwanie w świecie najlepszych praktyk i niezmiennych definicji, dziś próbuje je dynamicznie zmieniać. Niestety ta ewolucja postępuje dość powoli i chaotycznie. Dziś praktycznie w każdym źródle powiązanym z ISTQB możemy znaleźć różne definicje i wyjaśnienia dla testerskich pojęć. czy możemy więc mówić o uspójnienia testerskiego języka? W mojej opinii jest to uprawnione, ale tylko dla małych grup ludzi, zazwyczaj pracujących w jednej firmie, które wspólnie przyswoiły ten sam materiał, z tego samego źródła i w podobnym czasie.
