Radek Smilgin
W sobotę miałem okazję debatować o accessibility z dwoma aktywnymi działaczkami na rzecz osób z niepełnosprawnościami oraz dwoma polityczkami. Debata, przygotowana przez Stowarzyszenie „Kocham Gdańsk”, miała pokazać stanowiska obu stron. Osobiście ustawiłem się po stronie użytkowników niedostępnych stron internetowych, ale również przedsiębiorców, którzy w czerwcu 2025 mają dostępność swoich stron zapewnić.
Trzy wnioski po debacie:
- Miałem okazję rozpocząć debatę wstępem o stanie dostępności cyfrowej bazującej na raporcie Ministerstwa Cyfryzacji pokazującym, że ze zbadanych w 2024 roku stron administracji publicznej i żadna aplikacja nie była dostępna. Diagnoza obejmowała opis tragicznego stanu cyfrowej dostępności po stronie Państwa i jednoczesny nakaz dla podmiotów prywatnych, aby zrobić coś, czego administracja publiczna nie jest w stanie zrobić. O dziwo moja wypowiedź została przez Posłankę Agnieszkę Buczyńską (Trzecia Droga Polska 2050 Szymona Hołowni - Polskie Stronnictwo Ludowe) oraz przez Annę Górską (Lewica) skomentowana z rozbrajającą akceptacją – „No tak, jest źle i nie wiemy, co z tym zrobić”. Jeśli więc myśleliście, że tematy związane z ustawodawstwem można załatwiać u polityków, jakby nie patrzeć, partii rządzącej, to jesteście w grubym błędzie. Niemoc.
- „Nic o nas bez nas” – powiedziała Marcelina Hernik, która działa na rzecz osób z dysfunkcją wzroku, sama mając takie ograniczenie. Okazuje się, że za rzadko w rozmowy o niepełnosprawnościach systemu i systemów oraz ich przewalczaniu włącza się przedstawicieli środowisk osób z niepełnosprawnościami. W pełni zgadzam się z tym poglądem, bo słuchając polityczek odniosłem wrażenie braku zrozumienia dla postulatów zwiększania dostępności. Słyszałem za to wiele o degradacji państwa, braku środków i że „ktoś” musiałby się tym zająć. A osoby z dysfunkcjami już dziś biorą w swoje ręce rozwiązywania problemów, w których Państwo pokazuje swoją bezradność.
- Ważnym tematem w debacie była aktywizacja zawodowa osób z niepełnosprawnościami. Justyna Jaszak z grupy nieformalnej ''Idziemy Do Przodu'' zauważyła, że Urzędy Pracy proponują osobom z niepełnosprawnością trzy rodzaje prac: stróżowanie, sprzątanie i zmywanie naczyń. Tyle mamy do zaoferowania ludziom, którzy mają bardzo zróżnicowany zakres umiejętności. Marcelina, która dziś jest mówczynią motywacyjną, trenerką, doradczynią samorządów i państwa, podczas swojej pierwszej rozmowy z urzędniczką doradztwa zawodowego otrzymała propozycję pracy jako masażystka. Z automatu - jak ktoś nie widzi, to znaczy, że będzie dobrze masował. Dramat!
W dobie pracy zdalnej, problemów z weryfikacją dostępności, braku pracowników na rynku pracy wykluczamy pracowników z niepełnosprawnościami zostawiając ich na garnuszku państwa. Zamiast uczynić z nich czynnych płatników podatków i składek, Państwo woli przy pomocy archaicznych metod szukać im pracy na najniższych i fizycznych stanowiskach oraz rezygnować po pierwszych próbach.
Debata w temacie dostępności cyfrowej w ramach Święta Wolności i Praw Obywatelskich pokazała niemoc zarówno osób wykluczonych, jak i polityków. Choć wydaje się, że rozwiązania są na wyciągniecie ręki, to niestety, znajdują się setki wymówek dla dokonania znaczącej zmiany. W całej tej sytuacji szkoda obywateli, którzy zamiast szans na rozwój dostają od Państwa łamanie swoich podstawowych praw oraz szufladkę wykluczenia.
Dostępność cyfrowa jest jednym z tych obszarów gdzie IT, a szczególnie testerzy, może pokazać swoją empatię i zaangażowania w walce o prawa osób z niepełnosprawnościami. Nie pozostawajmy obojętni. Wraz z trzecim sektorem (fundacjami i stowarzyszeniami) oraz organizacjami nieformalnymi, pod ramię z każdym obywatelem, możemy prowadzić działania, których efektem będzie cyfrowy świat przyjazny wszystkim. Raportowanie defektów i edukacja to nasze podstawowe narzędzia, po które możemy sięgać każdego dnia.
