Radek Smilgin
ISTQB® jest globalnie dostępną certyfikacją testerską, ale nie jest standardem. Ze względu na zbiór sylabusów dla różnych poziomów rozwoju testerskiego, powstał wirtualny twór, który możemy na potrzeby tej publikacji nazwać TBOK (Testing Book of Knowledge), czyli w uproszczeniu zbiorem wiedzy o testowaniu. Będzie to zbiór wszystkich udostępnionych przez ISTQB® sylabusów i słowników. Ciągle nie jest to klasyczny standard, który pokazuje jedną drogę w testowaniu, ale możemy z niego wyłuskać wąskie i uspójnione rekomendacje. Choć czasami spotykamy się w przetargach lub wytycznych rządowych ze wskazówkami, że przykładowo „testy oprogramowania mają być prowadzone zgodnie z ISTQB®” to takiej zgodności nie potwierdzi nam samo ISTQB®. Nie istnieje możliwość „przecertyfikowania” organizacji za zgodność z ISTQB®, ponieważ nie ma takiej usługi. Nie ma na świecie organizacji, która taki audyt firmy mogłaby przeprowadzić i certyfikat wydać. Analizując popularność programu partnerskiego ISTQB® wydaje się, że firmy mogłoby być taką usługą zainteresowane, ale na moment pisania tego artykułu ISTQB® takiej usługi nie wprowadziła. Zgodność z ISTQB® jest więc w pewnym stopniu definiowana samodzielnie, bazując na płynących z organizacji rekomendacjach, jakie znajdziemy w sylabusach.
Do rzeczy, których ISTQB® nie narzuca i nie daje szczegółowych rekomendacji, dając jednocześnie możliwość wyboru spośród zaprezentowanych opcji, możemy zaliczyć:
- preferowany model wytwórczy,
- cele testowania,
- zarządzanie testami,
- strukturę dokumentacji testerskiej,
- testowanie statyczne, które jest wskazane, ale nie narzucane.
Co do poniższych elementów możemy śmiało powiedzieć, że ISTQB® wskazuje, jaka jest preferowana i rekomendowana forma prowadzenia i przeprowadzenia testów.
Słownik testowania wg ISTQB®
Posługiwanie się zbiorem pojęć z ISTQB® dla określenia poszczególnych czynności lub produktów jest wskazaniem, że przynajmniej na poziomie komunikacji jesteśmy zgodni z ISTQB®.
Aktualnie pojęcia znajdziecie tutaj: https://glossary.istqb.org/pl/search
Proces testowania wg ISTQB®
Procesy w różnych sylabusach potrafią się od siebie różnić, ale analizując poziom podstawowy, możemy wskazać ten najważniejszy proces z szeregiem czynności planowania, projektowania, wykonania i podsumowania testowania. Szerzej opisaliśmy go tutaj.
Testując w ramach tak zdefiniowanych aktywności, możesz twierdzić, że testujesz zgodnie z ISTQB®.
Strategia testowania wg ISTQB®
Pierwszą rzeczą, w której możemy mieć pewność, że testujemy zgodnie z ISTQB®, będzie wybór strategii testowania. Choć ISTQB® prezentuje różne strategie, to na pierwszym miejscu stawia strategie analityczne, czyli albo testowanie oparte na dokumentacji (poziom podstawowy), albo testowanie oparte na ryzyku (poziom zaawansowany kierownika testów), albo testowanie oparte na dokumentacji i ryzyku.
Poziomy i typy testowania wg ISTQB®
Poziomy testowania w ISTQB® wynikają bezpośrednio z modelu V.
Typy testów w ISTQB® wynikają ze standardu ISO 25010.
Testując zgodnie z nimi, można uznać, że testujemy zgodnie z ISTQB®.
Techniki testowania wg ISTQB®
Jeśli podczas testowania stawiacie na techniki formalne (z dokumentacją testerską), a techniki doświadczeniowe w tym eksploracyjne traktujecie jako uzupełnienie formalnego testowania, to idziecie linią ISTQB®.
Narzędzia testowania zgodnie z ISTQB®
Możemy wskazać, że ISTQB® zakłada wsparcie narzędziowe dla niemal każdej czynności testowania, ale w obszarze wykonania testów wymaga pewnego zbioru narzędzi, są to: narzędzie wersjonowania dokumentacji testerskiej, narzędzie raportowania defektów oraz raportowanie statusu wykonanych testów. Testując zgodnie z ISTQB® musisz mieć ten zestaw narzędzi pod ręką.
Automatyzacja wg ISTQB®
Co do prowadzenia samej automatyzacji nie znajdziemy szczegółowych wytycznych oprócz tego, że automatyzacja, jak cała inwestycja w narzędzia, musi się zwrócić w pieniądzu lub też w jakości. Dodatkowo ISTQB® rekomenduje, że automatyzacja jako forma tworzenia kodu powinna być prowadzona jako projekt, z profesjonalnym zarządzaniem, dokumentacją oraz udokumentowanymi testami.
Koniec testów wg ISTQB®
Do tej czynności ISTQB® przywiązuje dużą wagę, zakładając, że równie ważne, jak dostarczenie końcowego raportu z testów, będzie podsumowanie tego jak przebiegło samo testowanie. Silnie rekomendowane jest prowadzenie spotkań retrospektywnych, które powinny zakończyć się wyciągnięciem wniosków (lesson learned).
Jak w takim razie ocenić zgodność swojej organizacji z ISTQB®? Wystarczy z powyższych punktów zrobić listę kontrolną oraz odpowiadać na pytania TAK / NIE, gdzie TAK oznacza zgodność, a NIE niezgodność z ISTQB®. Czym w końcowej punktacji będziecie bliżsi ocenie maksymalnej lub uda wam się osiągnąć 100% odpowiedzi pozytywnych, tym bliżsi testowania zgodnego z ISTQB® jesteście.
Przykładowa lista kontrolna:
- Czy testerzy w mojej organizacji posługują się słownikiem ISTQB®? TAK / NIE
- Czy testowanie w mojej organizacji przebiega zgodnie z procesem ISTQB®? TAK / NIE
- Czy w mojej organizacji testuje się zgodnie z założeniami strategii analitycznych? TAK / NIE
- Czy moja organizacji ma poziomy testów zgodnie z ISTQB®? TAK / NIE
- Czy moja organizacja definiuje typy testów zgodnie z ISTQB®? TAK / NIE
- Czy techniki prowadzenia testów w mojej organizacji są sformalizowane? TAK / NIE
- Czy posiadamy i używamy narzędzia wymagane przez ISTQB®? TAK / NIE
- Czy znamy koszty i zyski z automatyzacji w naszej organizacji i czy przynosi ona korzyści większe od nakładów? TAK / NIE
- Czy automatyzacja prowadzona jest projektowo? TAK / NIE
- Czy w mojej organizacji prowadzone są w trakcie i na koniec projektu retrospektywy? TAK / NIE
Ile razy odpowiedziałeś TAK?
- Osiągając 10/10 możesz śmiało powiedzieć, że testujesz jak ISTQB®.
- Osiągając 7 – 9 TAK możesz uznać, że twoje testowanie jest zbliżone do ISTQB®.
- Po 4 - 6 odpowiedziach TAK możesz uznać, że stosujesz się do mniej więcej połowy tego, co rekomenduje ISTQB®.
- Przy 1-3 pozytywnych odpowiedziach musisz uznać, że nie spełniasz większości wytycznych ISTQB®.
Uwaga! Nawet jeśli uzyskałeś 100% pozytywnych odpowiedzi, nie znaczy to, że możesz posługiwać się określeniem "Firma X jest zgodna z ISTQB®". ISTQB® jest marką zastrzeżoną, a użycie nazwy jak i znaku graficznego jest ograniczone do pewnych sytuacji. Na każde użycie znaku ISTQB® należy mieć zgodę samej organizacji.
