Czy certyfikat ISTQB® jest wart zachodu?

Czego dotyczy certyfikat ISTQB®?

Zacznijmy od kilku podstaw dla niewtajemniczonych. ISTQB® to czołowy na świecie system certyfikacji specjalistów ds. testowania i zapewnienia jakości oprogramowania. Proponowany przez ISTQB® program Certyfikowany Tester jest uznanym międzynarodowo zestawem certyfikatów potwierdzających i rozwijających kompetencje testerów w tym obszarze. Program ten bazuje na opracowanych przez ekspertów z całego świata sylabusach, glosariuszu ISTQB® oraz przykładowych egzaminach.

Certyfikat Poziomu Podstawowego jest fundamentem wiedzy dla testerów, który wprowadza ich w podstawowe pojęcia i zagadnienia. Jego zdobycie jest to warunek konieczny do uzyskania kolejnych certyfikatów, które pogłębiają wiedzę i specjalizację w wybranych obszarach. Moduły podstawowe (ang. Core) dotyczą uniwersalnych aspektów testowania, niezależnie od technologii, metodologii czy dziedziny zastosowania. Moduły Agile skupiają się na praktykach testowania w metodykach zwinnych, natomiast moduły specjalistyczne (ang. Specialist) pozwalają na dokładne zgłębienie konkretnych obszarów, takich jak cechy jakości, podejścia i działania testowe czy specyfika branżowa.

Dlaczego warto się tym zainteresować? Otóż, certyfikat ISTQB® niesie ze sobą wiele obietnic. Systematyzuje wiedzę testerów, tworzy wspólny język do komunikacji z innymi testerami oraz uporządkowane podejście do testowania oprogramowania. ISTQB® podkreśla również potencjał rozwoju kariery, bo pracodawcy często cenią i poszukują certyfikowanych testerów. Nie można też zapomnieć o możliwości nawiązywania nowych kontaktów – połączenie się z globalną społecznością specjalistów posiadających certyfikat ISTQB® może otworzyć drzwi i przyczynić się do cennych relacji.

Jednak czy te obietnice nie są zbyt piękne, aby mogły być prawdziwe? To właśnie postaramy się ustalić, analizując zalety i wady certyfikatu ISTQB®.

Zalety certyfikacji ISTQB®

Potencjalne korzyści płynące z certyfikacji ISTQB® to:

1. Uporządkowana wiedza. ISTQB® nie zasypuje odbiorcy losowymi koncepcjami testowania. Zamiast tego oferuje dobrze ustrukturyzowany system, który pozwala zrozumieć zasady testowania oprogramowania. Taka usystematyzowana wiedza jest szczególnie przydatna dla osób, które dopiero rozpoczynają swoją przygodę z testowaniem, dając im solidne podstawy do dalszego rozwoju.
2. Uznanie pracodawcy. Pracodawcy od zawsze patrzą przychylnym okiem na wpis w CV dotyczący certyfikatów. Jest to dla nich informacja, że kandydat osiągnął określony poziom kompetencji. Zdarza się, że może to stać się prawdziwym przełomem gdy szukasz pracy albo starasz się o awans. Certyfikacja to znak, że poważnie traktujesz to, co robisz i inwestujesz w swój rozwój zawodowy.
3. Rozwój osobisty. Certyfikat ISTQB® nie jest tylko zewnętrznym potwierdzeniem kwalifikacji. Być może zdany egzamin będzie dla Ciebie zachętą do dalszej nauki i rozwoju jako tester. Grupy dyskusyjne pełne są historii osób, które po uzyskaniu certyfikacji doświadczyły nowej pewności siebie, głębszego zrozumienia swojego rzemiosła i odnowionej pasji do pracy.

Mamy więc trzy główne korzyści płynące z certyfikacji ISTQB®. Jednak, jak w przypadku każdej inwestycji, możemy odnaleźć również ryzyka i wady, które trzeba wziąć pod uwagę. Przejdźmy więc do drugiej strony medalu, czyli wad certyfikatu ISTQB®.

Wady certyfikacji ISTQB®

Do wad certyfikacji ISTQB® należą:

1. Inwestycja czasu i pieniędzy. Czas spojrzeć prawdzie w oczy i ustalić jedną rzecz: certyfikacja ISTQB® nie jest tania. Kursy przygotowujące do egzaminu, materiały do nauki i opłaty egzaminacyjne często mogą przerażać i przerażają. Trzeba też liczyć się z koniecznością poświęcenia znacznej ilości czasu na naukę, co może stać się problematyczne, zwłaszcza jeśli łączysz ją z pracą na pełny etat lub innymi obowiązkami.
2. Wyzwania związane z egzaminami. Egzaminy ISTQB® nie należą również do najłatwiejszych. Zaprojektowano je tak, aby dokładnie sprawdzić Twoją wiedzę, a wskaźnik zdawalności nie zawsze jest wysoki. Niezdanie egzaminu może być poważnym ciosem, zarówno finansowym, jak i emocjonalnym.
3. Teoria kontra praktyka. Jedną z najczęściej pojawiających się krytyk wobec ISTQB® jest zbytni nacisk na wiedzę teoretyczną. Warto tu podkreślić, że certyfikacja ISTQB® nie jest praktycznym egzaminem, w przeciwieństwie do np. MITC. Chociaż zrozumienie teorii jest ważne, niektórzy argumentują, że nie zawsze przekłada się to bezpośrednio na praktyczne umiejętności, a właśnie takie doświadczenie jest często cenione przez pracodawców o wiele bardziej. 

Poza tym, warto zauważyć, że ISTQB® nie jest jedyną drogą do tego, aby zostać wykwalifikowanym testerem oprogramowania. Na rynku można znaleźć wiele kursów online, bootcampów czy nawet materiałów do samodzielnej nauki. Wielu odnoszących sukcesy testerów doskonaliło swoje umiejętności poprzez praktyczne doświadczenie i ciągłe uczenie się, bez konieczności zdobywania formalnych certyfikatów.

Świadomość plusów i minusów certyfikatu ISTQB® na pewno pomoże nam podjąć decyzję o jego zdobyciu. Musimy jednak pamiętać, że w każdym przypadku będzie ona złożona i nie zawsze znajdziemy na nią jedną, uniwersalną odpowiedź. 

Dla kogo certyfikat ISTQB®?

Kolejnym krokiem jest ustalenie, czy certyfikat ISTQB® jest dla Ciebie? Zastanówmy się, komu skorzystanie z tej ścieżki przyniesie najwięcej korzyści.

1. Juniorzy. Jeśli jesteś świeżo po kursie albo dopiero zaczynasz w testowaniu, ISTQB® może okazać dobrym pierwszym krokiem do wejścia w branżę i elementem, który wyróżni spośród Cię tysięcy (tak, tysięcy) innych kandydatów. Da Ci uporządkowaną ścieżkę nauki, solidne podstawy w zakresie zasad testowania oraz uznany certyfikat, który może zwiększyć Twoje szanse w znalezieniu pierwszej pracy. 
2. Zmieniający branżę. Możesz być programistą, analitykiem biznesowym, a nawet księgowym, który odkrył w sobie pasję do testowania. ISTQB® ma szansę stać się Twoim mostem do nowej kariery. Pomoże Ci szybko zdobyć niezbędną wiedzę i słownictwo potrzebne do płynnego przejścia do roli testera.
3. Dążący do awansu. Jesteś już testerem, ale Twoja kariera utknęła w martwym punkcie? Chcesz awansować albo objąć stanowisko kierownicze, ale coś Cię blokuje? Certyfikat ISTQB® może być brakującym elementem układanki, dodatkowym atutem, który sprawi, że wyróżnisz się na tle innych i pokażesz Twoje zaangażowanie w rozwój zawodowy.

Spełniasz przynajmniej jeden z powyższych warunków i już chcesz zapisać się na najbliższy egzamin? Zaczekaj jeszcze chwilę, bo ISTQB® nie jest dla każdego.

Kto może obejść się bez ISTQB®?

1. Doświadczeni testerzy. Jeśli masz na koncie lata praktycznego doświadczenia, udokumentowane sukcesy i głębokie zrozumienie metodologii testowania, ISTQB® może nie wnieść zbyt wiele wartości dodanej. Twoje doświadczenie mówi samo za siebie i proces certyfikacji może być zbędny lub nawet nudny.
2. Osoby uczące się samodzielnie. Często zdarza się, że niektórzy z najbardziej błyskotliwych testerów są samoukami. Pochłaniali książki, brali udział w kursach online i uczyli się poprzez praktykę. Jeżeli jesteś pewien swoich umiejętności i wiedzy oraz masz pokaźne portfolio projektów do zaprezentowania, możesz nie potrzebować formalnego certyfikatu, aby udowodnić swoją wartość.
3. Osoby z ograniczonym budżetem. Wiemy już, że certyfikat ISTQB® może być drogi. Jeśli dopiero zaczynasz albo masz ograniczenia finansowe, może okazać się, że inwestowanie w certyfikację jest poza Twoim zasięgiem. Pamiętaj, że istnieje wiele darmowych lub niedrogich zasobów, które pomogą Ci się uczyć i rozwijać jako tester.

Nie twierdzimy jednak, że dla tych grup ISTQB® jest całkowicie bezużyteczny. To po prostu kwestia rozważenia zalet i wad oraz podjęcia decyzji, co jest najlepsze dla Twojej indywidualnej sytuacji. Pamiętaj, że istnieje wiele dróg do testowania, a ISTQB® jest tylko jedną z nich.

Jak podjąć decyzję? 

Omówiliśmy już wiele kwestii. Teraz czas na chwilę refleksji.

Zastanów się, na jakim etapie swojej kariery jesteś i gdzie chcesz być. Jakie są Twoje aspiracje? Co Cię motywuje? Czy chcesz wejść do branży, piąć się po szczeblach kariery, czy po prostu pogłębić swoją wiedzę? Twoje cele będą odgrywać główną rolę w określeniu, czy ISTQB® jest dla Ciebie odpowiednie.
Bądź ze sobą szczery. Czy potencjalne korzyści płynące z certyfikatu ISTQB® przewyższają koszty i wyzwania? Czy stać Cię teraz na inwestycję finansową i poświęcenie czasu? Czy jesteś gotowy na trudne egzaminy? Nie wstydź się przyznać, że ISTQB® może nie być dla Ciebie najlepszą ścieżką w tym momencie.

A jeśli ISTQB® nie jest dla Ciebie, to nic nie szkodzi! Jest wiele innych sposobów na osiągnięcie swoich celów. Szukaj mentorów, inwestuj w networking, bierz udział w konferencjach, czytaj książki, eksperymentuj z różnymi narzędziami. Kiedyś certyfikację ISTQB® uważano za przepustkę do IT, dziś już to przekonanie schodzi na dalszy plan. 

Tematyka kontroli jakości jest bardzo obszerna i ciągle ewoluuje, ale zawsze można w niej znaleźć coś nowego do nauczenia się.